به نقل از «مهر»

موافقان و مخالفان وزیر پیشنهادی کار چه گفتند؟/مرتضوی به آزادی رفت

تاریخ انتشار: ۲۷ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۲۰۱۲۰

به گزارش خبرگزاری مهر، جلسه علنی مجلس شورای اسلامی صبح امروز (چهارشنبه) به ریاست محمد باقر قالیباف آغاز شد و بررسی صلاحیت «سید صولت مرتضوی» وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دستور کار قرار گرفت.

پیش از این «زاهدی وفا» از سوی رئیس جمهور به مجلس برای تصدی این وزارتخانه معرفی شده بود که با اختلاف یک رأی از جلوس بر کرسی وزارت کار باز ماند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مخبر در دفاع از وزیر پیشنهادی به مجلس رفت

در جلسه امروز صحن محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور به همراه محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس جمهور، سید مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، امیر آشتیانی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، یوسف نوری وزیر آموزش و پرورش، سید محمد حسینی معاون پارلمانی رئیس جمهور و غلام حسین اسماعیلی رئیس دفتر رئیس جمهور نیز حضور یافتند.

ابتدا کمیسیون‌های تخصصی نظر خود را پیرامون صلاحیت وزیر پیشنهادی کار اعلام کردند. براساس گزارش کمیسیون‌های اجتماعی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و آموزش «صولت مرتضوی» صلاحیت حضور در کابینه را دارد.

موافقان و مخالفان وزیر پیشنهادی کار چه گفتند؟

پس از قرائت گزارش‌های کمیسیون‌های تخصصی نوبت به نطق موافقان و مخالفان وزیر پیشنهادی رسید.

معین الدین سعیدی در موافقت با صلاحیت وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی، گفت: یکی از مخالفان گزینه پیشنهادی وزارت کار گفت مرتضوی با امور بانکداری آشنا نیست که حرف بنده آن است آیا صرفاً یک بانکدار چالش‌ها و مشکلات کارگران را می‌شناسد؟ وزارت کار نیازمند یک مدیر راهبردی است که مرتضوی این ویژگی را دارد.

نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: صولت مرتضوی فردی است که تمام مراحل کاری خود را بدون رانت طی کرده و از سربازی به ژنرالی رسیده است. زمانی که وی شهردار مشهد بود توانست تحولات زیادی را در آنجا ایجاد کند.

سعیدی ادامه داد: مرتضوی ارتباط تنگاتنگی با رئیس جمهور دارد. وی به بسیاری از شهرستان‌های کشور سفر کرده و از مشکلات مردم در شهرستان‌های مختلف خبر دارد.

وی تاکید کرد: مرتضوی بیش از ۴۰۰ دیدار با نمایندگان داشته و این نشان دهنده آن است که سطح تعامل وی با نمایندگان بسیار زیاد است و وی به خوبی می‌داند تعامل با مجلس می‌تواند چالش‌های وزارت کار را حل و فصل کند.

سعیدی اظهار داشت: ابر شرکت‌هایی که زیرمجموعه وزارت کار است نیازمند یک مدیر شجاع و پاک است که مرتضوی این ویژگی را دارد. منتقدان صولت مرتضوی نه تنها نمی‌توانند یک نقطه سیاه در عملکرد اقتصادی وی پیدا کنند بلکه یک نقطه خاکستری هم نمی‌توانند بیابند.

تحصیلات و سوابق «مرتضوی» تناسبی با وزارت کار ندارد

مهدی طغیانی نماینده مردم اصفهان که به عنوان مخالف وزیر پیشنهادی کار در صحن مجلس سخن می‌گفت با اشاره به سطح تحصیلات وزیر پیشنهادی گفت: ایشان حقوق عمومی در پردیس خودگردان و بدون آزمون خوانده‌اند. همچنین نتیجه جستجوی من در مورد مقالات و کتاب‌های ایشان هیچ بوده است. انتخاب چنین مدیرانی چه پیامی برای جامعه خواهد داشت.

وی عنوان کرد: همچنین در حوزه مدیریت کدام یک از شما از سفرهای استانی که اداره آن بر عهده آقای مرتضوی بوده است، رضایت دارید؟

طغیانی با تأکید بر اینکه وزارت کار، وزارتخانه‌ای حساس است، تصریح کرد: ۶۰ درصد داروی کشور زیر نظر این وزارتخانه است اما وقتی مدیر با اصطلاحات تخصصی این حوزه آشنا نباشد، او را دور می‌زند. آن هم در وزارتخانه‌ای که قبیله گرایی در آن بیداد می‌کند.

وی افزود: این وزارتخانه دو بانک دارد اما آیا آقای مرتضوی با بانکداری آشنایی دارد؟ آیا او توانایی مدیریت و تحول دارد.

وی خطاب به نمایندگان مجلس گفت: باید به خود بیاییم و صلاحیت و اهلیت وزیر پیشنهادی را بسنجیم و از خود بپرسیم آیا او واقعاً می‌تواند کارها را پیش ببرد. پاسخ من به شما این است. خیر؛

طغیانی تأکید کرد: همین تصمیمات سیاسی را گرفته‌ایم که امروز وضع وزارتخانه و شرکت‌های مربوط به آن به این روز افتاده است که از پس پرداخت حقوق بازنشستگان بر نمی‌آید.

نماینده مردم اصفهان خاطرنشان کرد: گرچه مرتضوی شهردار خوبی بوده است اما آیا هر شهردار می‌تواند وزیر خوبی باشد؟ آن هم در وزارتخانه‌ای که حساسیت و مسئولیت زیادی دارد؟

وی خطاب به مرتضوی تأکید کرد: اگر مجلس به شما اعتماد کرد که امیدوارم اعتماد نکند چرا که نه به نفع شما و نه به نفع مردم و نه به نفع وزارتخانه است. چند توصیه دارم. اول آنکه قبیله گرایی نکنید. در غیر این صورت همین جا در مجلس رسوا خواهید شد. دوم آنکه از وزارتخانه رسوب زدایی کنید و متخصصین را به کار بگیرید. همچنین امور را به مردم واگذار کنید.

«مرتضوی» اصلاحات اساسی در وزارت کار ایجاد می‌کند

سید حمزه امینی هم طی سخنانی در موافقت با صلاحیت و برنامه‌های وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی، گفت: از رئیس جمهور تشکر می‌کنیم که شخصیتی لایق و کاردان را برای تصدی این وزارتخانه عریض و طویل به مجلس معرفی کرد.

وی بیان کرد: تنوع و گستردگی کار این وزارتخانه بر هیچ فردی پوشیده نیست و می‌طلبد فردی کارآزموده، با تجربه و آشنا با حوزه‌های گوناگون در رأس این وزارتخانه قرار گیرد.

نماینده مردم هشترود در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: سید صولت مرتضوی از نظر تدین، تعهد، روحیه جهادی و انقلابی، پاکدستی، ساده زیستی و مردم داری سابقه بسیار خوبی دارد. وی روستازاده‌ای است که در دوران دفاع مقدس از تمامیت ارضی کشور دفاع کرده است.

وی افزود: مرتضوی با درد و رنج مردم محروم جامعه آشنا است و انگیزه کافی برای کاهش آلام طبقات آسیب پذیر جامعه را دارد. وی سلسله مراتب مدیریتی را طی کرده و همواره در سمت‌های مختلف توفیق داشته است.

امینی تصریح کرد: مرتضوی در هر منصب و مسئولیتی که بوده، تجربه و مهارت جدیدی را برای افزایش صلاحیت خود در نظر گرفته است. از جمله ویژگی‌های مورد نیاز برای مدیران آن است که روحیه تحول گرایی داشته باشند که پیشینه مرتضوی حاکی از آن است که وی تلاش کرده تا وضع موجود را به وضع مطلوب برساند.

نماینده مردم هشترود در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیشتر به یک مدیر نیاز دارد تا فردی که صرفاً تخصص داشته باشد که مرتضوی فردی مدیر است و قول داده اصلاحات واقعی و اساسی در این وزارتخانه ایجاد کند که امیدواریم با مدیریت خوب و شایسته مرتضوی در این وزارتخانه، این وعده‌ها به واقعیت تبدیل شود.

امینی بیان کرد: تقاضای بنده از مرتضوی آن است که در صورت کسب رأی اعتماد از مجلس به فکر حاشیه نشینان و رفع فقر و بیکاری باشد. علاوه بر این ما ۲۲ صندوق بازنشستگی داریم که فقط دو صندوق بازنشستگی قانون دارد و ۲۰ صندوق فاقد قانون است. تقاضای بنده از مرتضوی آن است که در صورت کسب رأی اعتماد، وضعیت صندوق‌های بازنشستگی را سر و سامان دهد تا این صندوق‌ها بر اساس قانون مدیریت شود.

«صولت مرتضوی» از پس وزارت کار برنمی‌آید

مخالف دیگر وزیر پیشنهادی کار، حبیب الله دهمرده بود. او در نطق خود با بیان اینکه اگر امروز مشکلاتی در کشور داریم و تعداد زیادی به کف خیابان می‌آیند، درصد زیادی از دلایل آن متوجه وزارت کار است، گفت: قسم می‌خورم که اگر مردم مشکل معیشت دارند وزن زیاد آن به وزارت کار بر می‌گردد.

وی تصریح کرد: مرتضوی تناسبی با وزارت کار ندارد، اولین دلیل آن است که سوابق تحصیلی او با کارکرد این وزارتخانه تناسبی ندارد. همچنین سوابق و تجارب وی سنخیتی با این مسئولیت ندارد.

نماینده مردم زابل در مجلس تاکید کرد: اگر چه در خوب بودن و شرافت صولت مرتضوی شکی نیست اما وی فرد مناسبی برای تصدی وزارت کار نیست.

نگرانی‌های نماینده تهران از لابی گری «مرتضوی»

پس از موافق وزیر پیشنهادی نوبت به مخالف او رسید. این هم بار نماینده مردم تهران در مخالفت با «صولت مرتضوی» نطق ایراد کرد.

روح الله ایزدخواه تحقیقات و پرس و جوهای من از تعدادی از دوستان و همکاران مرتضوی در سمت‌های قبلی که داشته است این نگرانی را ایجاد کرده است که لابی گری و رفیق بازی در این وزارتخانه حاکم شود و جایگاه وزارت به حاشیه برود.

نماینده مردم تهران تاکید کرد: مسئله امروز کشور مسئله اقتصاد است. دولت باید رویکردهای متفاوتی را دنبال کند و این موضوع نیازمند افرادی صاحب نظر و پژوهشگر، متخصص و شجاع در تغییر رویکردها است.

وزیر پیشنهادی کار دنبال قبیله گرایی نیست

سید محسن دهنوی نماینده مردم تهران و عضو هیئت رئیسه مجلس به دفاع از «صولت مرتضوی» پرداخت و با بیان اینکه برخی از افراد بحث قبیله گرایی را مطرح کردند و سوال بنده آن است که آیا در این چند روز ما مشاهده کردیم که فردی از قبیله و یا طیفی خاص همراه با صولت مرتضوی به مجلس بیاید؟، گفت: در سوابق مرتضوی قبیله گرایی و کار کردن با طیفی خاص به هیچ وجه وجود ندارد و وی در زمان‌های مختلف از جمله زمانی که شهردار مشهد بود از افرادی با گرایش‌های مختلف استفاده کرد.

وی در عین حال به انتظار مجلس از وزیر پیشنهادی کار اشاره کرد و اظهار داشت: ما همانطور که از مرتضوی حمایت می‌کنیم از وی انتظارات زیادی داریم و باید مشکلات این وزارتخانه از جمله بیکاری جوانان و مشکلات بازنشستگان حل شود و موضوع یارانه‌ها هم ساماندهی شود. خوشبختانه دولت یکی از قوی‌ترین نیروهای خود را برای حل این مشکلات به میدان آورده است.

«مرتضوی» دارای سابقه مدیریتی طولانی و همه جانبه است

حسین بامیری موافق دیگر وزیر پیشنهادی کار بود که به سوابق مدیریتی او اشاره کرد و با بیان اینکه وی همه فرآیند مدیریت اجرایی یعنی از بخشداری، فرمانداری، استانداری تا معاونت رئیس جمهور را طی کرده است، گفت: ماهیت وزارت کار یک ماهیت تخصصی و ناهمگن است. به این صورت که جامعه هدف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اقشار متوسط و ضعیف جامعه هستند و فردی باید تصدی این وزارتخانه را به عهده بگیرد که توانایی کافی داشته باشد که مرتضوی این ویژگی را دارد.

از عملکرد مرتضوی در دولت گلایه داریم!

مخالف دیگر «صولت مرتضوی» به عملکرد او در معاونت اجرایی رئیس جمهور اشاره می‌کند و می‌گوید: بسیاری از نمایندگان از عملکرد او در این مسئولیت رضایت ندارند. آنها علاقه مند بودند در جریان سفرهای استانی در جلساتی با تیم دولت حاضر شوند و از مشکلات مردم صحبت کنند اما صرفاً به این دلیل که نماینده بودند دعوت نشده‌اند.

محمد سرگزی با انتقاد از عملکرد مرتضوی در رابطه با مناطق محروم کشور تصریح کرد: اگر عملکرد دولت را در رابطه با سیستان و سایر مناطق محروم بررسی کنیم چه تفاوتی نسبت به دوره قبل اتفاق افتاده است.

چرا رئیس جمهور در مجلس حاضر نشد؟

پس از نطق مخالفان و موافقان وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی نوبت به «صولت مرتضوی» رسید تا از برنامه‌های خود دفاع کند. وی ابتدا به عدم حضور رئیس جمهور در صحن امروز مجلس اشاره کرد و خطاب به نمایندگان، گفت: همانطور که مستحضرید در چنین ساعتی هیأت وزیران و دولت جلسه برگزار می‌کنند و مسائلی امروز در دستور کار دولت بود که حضور رئیس جمهور در آن جلسه بسیار ضرورت داشت.

مرتضوی تصریح کرد: تحول وزارت راه و تعاون در دستور کار است، از سوی دیگر سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری به بخش تعاونی‌ها، باید در واگذاری شرکت‌های دولتی به تعاونی تسریع کنیم، توسعه و توانمند سازی تعاونی‌ها متأسفانه به دلیل عدم زیرساخت‌های مناسب از این مهم مغفول مانده‌ایم، اگر که در قوانین بخش تعاون باید ۲۵ درصد اقتصاد باشد اما متأسفانه کمتر از ۳ درصد از اقتصاد ما اقتصاد تعاونی است که باید به آن سمت برویم. به استناد قوانین دولت جمهوری اسلامی متکلف تأمین شغل، بهداشت و آموزش و پروش مناسب برای مردم است، در این حوزه ما مسئولیت سنگینی داریم که بتوانیم با برنامه‌ریزی‌های مناسب طرح محوری ایجاد شغل را نهادینه کنیم در این حوزه باید به هم افزایی شبکه‌های کسب و کار توجه کنیم، ایجاد بانکداری پیوندی و استفاده از سرمایه‌های خرد نقش اساسی خواهد داشت.

گزینه پیشنهادی دولت برای وزارت کار خاطرنشان کرد: بحث دیگر ارتقا کمی و کیفی در مهارت آموزی داشته باشیم و از طرف دیگر گسترش رفاه در دستور کار ما قرار دارد، تمرکز صندوق‌ها در کسب و کار و بیمه‌های پایه‌ای و تکمیلی، بیمه‌های پایه باید عمومی شده و آحاد مردم باید از بیمه پایه استفاده کنند، اگر به بیمه تکمیلی بپردازیم از تصدی‌گری در حوزه درمان نجات خواهیم یافت، تصدی‌گری مهمترین وزنه‌ای است که به دستگاه‌های اجرایی چسبیده شده و بسیار آسیب‌زا بوده و حتماً باید به توسعه بیمه‌های تکمیلی بپردازیم.

وی ادامه داد: باید در طرح‌های زود بازده سرمایه گذاری کنیم و این مهم با طراحی بودجه‌ای و بودجه‌ریزی عملیاتی در توسعه متوازن خواهد شد. باید به رشد و یادگیری توجه ویژه ای داشته باشیم و با آموزش‌های مناسب و فعالیت‌های آموزشی و توسعه مراکز آموزشی در کنار کارخانه‌ها باید ارتقای مهارت را کسب کرده و به سرمایه‌های انسانی توجه کنیم، در وزارت کار باید با تشکیل کارگروه‌های مختلف از توانمندی همه استفاده مطلوب کنیم.

توجه ویژه به مدیران بومی هر استان

گزینه پیشنهادی وزارت کار ادامه داد: در این بازه زمانی ۱۴ ماهه که بنده در معاونت اجرایی بودم بیش از ۴۴۰ مورد با نمایندگان ارتباط داشتم، سلسله مطالب در این سازمان حل و فصل نخواهد شد مگر اینکه دو قوه مجریه و مقننه با هم هماهنگ باشند و با هماهنگی و هم افزایی دولت و مجلس بخش عمده‌ای از مشکلات را رفع خواهد کرد. بدترین شکل تصمیم‌گیری این است که مدیران تهران را برای شرکت‌ها و مناطق صنعتی شهرستان انتخاب کنیم و باید از مدیران بومی برای هر شرکت شهرستان انتخاب کرد، در سیستم ما هر آن کسی که حقوق مردم را رعایت نکند، قطعاً جایگاهی نخواهد داشت و حتماً مدیرانی انتخاب خواهیم کرد که در تراز دولت سیزدهم باشد.

صولت مرتضوی در پایان گفت: در سفرهای استانی اصل بر این بود که پروژه جدیدی مطرح نشود، از محل منابع عمومی بالغ بر ۱۳۰ درصد تعهدات را عمل کردیم، استان سیستان بلوچستان امروز تبدیل به یک کارگاه بزرگ در حوزه‌های مختلف شده است. باید در پایان عرض کنم در بیان مخالف نمایندگان عزیز توصیه‌های بسیار مشفقانه ای دیدم که در آینده لحاظ خواهد شد، ما تابع رأی مجلس بوده و آنچه که اراده مجلس باشد به آن عمل خواهیم کرد.

نطق وزیر پیشنهادی پایان یافت و رئیس مجلس اعلام کرد: رأی گیری برای صلاحیت وزیر پیشنهادی کار آغاز می‌شود، پس از مدتی خبر وزیر شدن «صولت مرتضوی» در رسانه‌ها منتشر شد.

گزینه رئیس جمهور توانست با ۱۷۶ رأی موافق، ۶۴ رأی مخالف، ۱۳ رأی ممتنع و ۵ رأی باطله از مجموع ۲۵۸ نماینده حاضر در مجلس شورای اسلامی برای تصدی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی رأی اعتماد بگیرد.

انتظار مجلس از وزیر جدید کار

محمدباقر قالیباف پس از رأی اعتماد نمایندگان به صولت مرتضوی برای تصدی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: امید است اعتماد مجلس منجر به پیشبرد امور در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شود چرا که این وزارتخانه خودش یک دولت کوچک و متمرکز است.

وی افزود: همچنین امیدواریم صولت مرتضوی هم در بخش رفاه در حوزه محرومیت و هم در بخش آسیب‌های اجتماعی و رسیدگی به طبقه آسیب پذیر و همچنین در سایر امور اجتماعی بتواند بخش‌ها و مسائل مختلف را مدیریت کند و موفق باشد.

قالیباف تاکید کرد: توقع مجلس از مرتضوی آن است که با توجه به سابقه اجرایی و آشنایی که با همه حوزه‌های مربوطه دارد کارنامه خوبی را برای همه موضوعات به ویژه در بحث رسیدگی به قشر محروم و مناطق محروم رقم بزند.

پس از پایان جلسه امروز خانه ملت، «سید صولت مرتضوی» که پس از به روی کارآمدن دولت سیزدهم مسئولیت معاونت اجرایی رئیس جمهور را برعهده گرفته بود، پاستور را به سمت خیابان آزادی برای جلوس بر کرسی وزارت کار ترک می‌کند.

‌

کد خبر 5612284

منبع: مهر

کلیدواژه: سید صولت مرتضوی وزارت کار سیدابراهیم رئیسی محمد باقر قالیباف صحن مجلس مجلس شورای اسلامی صحن مجلس سید صولت مرتضوی ایران انقلاب اسلامی ایران ناصر کنعانی هیئت دولت وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی علی بهادری جهرمی جمهوری اسلامی ایران ایالات متحده امریکا سیدابراهیم رئیسی مجلس شورای اسلامی وزیر پیشنهادی تعاون کار و رفاه اجتماعی وزیر پیشنهادی کار وزارتخانه ای نماینده مردم دستور کار وزارت تعاون صولت مرتضوی قبیله گرایی رئیس جمهور رأی اعتماد برای تصدی وزارت کار شرکت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۲۰۱۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیت‌الله مرتضوی: «حفظ نظام» به معنای نظام عام اجتماعی است؛ نه نظام سیاسی

استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه نظام اجتماعی بدون تمایزات حفظ نمی‌شود، گفت: در استنادهای فقها قابل توجه این است که بر خلاف معنای خاص حفظ نظام در ادبیات سیاسی معاصر که عبارت از نظام سیاسی و حکومت است، فقهای ما در قریب به اتفاق موارد این مفهوم را به عنوان قاعده عام و شامل و در معنای نظام عام اجتماعی، و البته گاهی هم خرده نظام‌های اجتماعی مثل نظام خانواده، به کار برده و مثلا می‌گویند اگر چنین نباشد نظام خانواده یا اقتصاد به هم می‌ریزد. عمده مسأله نظام عام اجتماعی یا خرده نظام‌های اجتماعی است؛ نه نظام خاص سیاسی. اگر هم گاهی درباره نظام سیاسی گفته شده، در راستای همان حفظ نظام عام یا خرده نظام‌های اجتماعی است.

به گزارش خبرنگار جماران، آیت‌الله سید ضیاء مرتضوی در جمع فارغ التحصیلان انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران در خصوص اینکه «آیا حفظ نظام اوجب واجبات است؟» گفت: وقتی که از عنوان «حفظ نظام» سؤال می‌شود، اولین پرسش این است که مقصود از «نظام» چیست؟ آیا منظور نظام عام اجتماعی است یا برخی خرده نظام‌ها مثل نظام سیاسی، اجتماعی، امنیت یا بهداشت که در جامعه وجود دارد؟ آنچه از گذشته در فقه ما یا برخی علوم اسلامی مطرح بوده، نظام عام اجتماعی است؛ که البته با تعبیرهای مختلفی از آن نام برده می‌شود. اما در ادبیات سیاسی سال‌های اخیر، آنچه با این عنوان به ذهن متبادر می‌شود، این عنوان عام نظام اجتماعی نیست بلکه نظام خاص سیاسی و اشاره مستقیم به حکومت هست.

استاد حوزه علمیه قم افزود: متأسفانه گاهی در اظهارنظرها بین این دو عنوان خلط می‌شود که نوعا هم بی توجه و از سر قصور است؛ ممکن است کسانی هم با توجه جای همدیگر به کار ببرند و مثلا آنچه در فقه برای نظام عام اجتماعی آمده را در برخی اهداف نظام سیاسی استفاده کنند. حفظ نظام در معنای عام اجتماعی یک اصل و قاعده عقلی است که در مسائل مختلف علوم مورد توجه هست. اما حفظ نظام سیاسی هر اندازه هم مهم باشد، یک خرده نظام است که در راستای حفظ نظام عام اجتماعی کارآیی دارد.

وی اظهار داشت: بنده پژوهشی را از نیمه سال 96 شروع کردم و عنوانش «بررسی فقهی حفظ نظام و مسائل آن» است. پنج سال طول کشید و این کار یکی دو سال پیش تمام شده و زیر چاپ است. گاهی جلساتی هم در قم و غیر قم داشته‌ام که برخی ابعاد این موضوع را مطرح کرده‌ام. آن چیزی که اینجا می‌خواهم مطرح کنم همین است که «آیا حفظ نظام اوجب واجبات هست یا نیست؟» هدفم از طرح بحث در اینجا یکی توضیح نظر امام خمینی(س) و دوم نقد برخی تعابیر است.

آیت‌الله مرتضوی تأکید کرد: حفظ نظام به عنوان قاعده و اصل در علوم چند دین محل توجه و استناد بوده؛ مخصوصا در فقه که موضوع بحث ما است. فلاسفه اسلامی و متکلمین در استدلال بر ضرورت نبوت و تشریع و نیز تأکید بر ضرورت وجود امام، رئیس صالح یا معصوم به ضرورت حفظ نظام استدلال کرده‌اند. چنانچه خواجه نصیر طوسی در شرح سخنی از ابن سینا به تفصیل درباره ضرورت عقلی نبوت، تشریع و وجود پاداش و کیفر بر مبنای نیاز انسان به زندگی اجتماعی و برخورداری از نظام اجتماعی سخن گفته است. یا جناب سید مرتضی علم‎ الهدی پرهیز از اختلال نظام را مبنای ضرورت وجود امام در هر زمان شمرده است. مصادیق را برخی اشکال می‌کنند اما جایی ندیده‌ام که کسی بگوید حفظ نظام لازم نیست.

وی با تأکید بر اینکه نظام اجتماعی بدون تمایزات حفظ نمی‌شود، گفت: خواجه طوسی در اخلاق ناصری جامعه بشری را نیازمند تمایزات بشری شمرده و حتی در استدلال به ضرورت معاد هم به این قاعده استناد کرده است. موارد مختلفی در اصول فقه هم آمده که موضوع حفظ نظام به عنوان یک منبع و مستند مورد توجه قرار گرفته است. مثلا چرا ظواهر گفته انسان‌ها حجت است؟ یکی از استدلال‌ها این است که می‌گویند اگر غیر از این باشد، نظام اجتماعی به هم می‌ریزد و اصلا سخن گفتن دشوار می‌شود و نظام مبادلات و تجارت پا نمی‌گیرد. حتی اخباریون می‌گویند نظام اجتماعی را نمی‌شود با شبهات اداره کرد.

استاد حوزه علمیه قم افزود: فقها از گذشته تا کنون نه تنها در ابواب و مسائل مختلفی از فقه به ضرورت حفظ نظام عام و کلان اجتماعی و حرمت اختلال در آن به عنوان قاعده عامی که مورد قبول همه است، نگاه کرده‌اند و نوعا در تعیین وظایف شرعی و تکالیف دینی مردم به آن استناد کرده‌اند، بلکه بر همین اساس برآوردن و انجام کلیه نیازهای اجتماعی را فتوای به وجوب می‌دهند و نیازهای اجتماعی ذیل عنوان «واجب کفایی» مطرح می‌شود و تمام اینها را «واجبات نظامیه» می‌گویند؛ یعنی واجباتی که مربوط به حفظ نظام کلان اجتماعی است و چرخ جامعه بر آن اساس می‌چرخد.

وی یادآور شد: در استنادهای فقها قابل توجه این است که بر خلاف معنای خاص حفظ نظام در ادبیات سیاسی معاصر که عبارت از نظام سیاسی و حکومت است، فقهای ما در قریب به اتفاق موارد این مفهوم را به عنوان قاعده عام و شامل و در معنای نظام عام اجتماعی، و البته گاهی هم خرده نظام‌های اجتماعی مثل نظام خانواده، به کار برده و مثلا می‌گویند اگر چنین نباشد نظام خانواده یا اقتصاد به هم می‌ریزد. عمده مسأله نظام عام اجتماعی یا خرده نظام‌های اجتماعی است؛ نه نظام خاص سیاسی. اگر هم گاهی درباره نظام سیاسی گفته شده، در راستای همان حفظ نظام عام یا خرده نظام‌های اجتماعی است.